Investeren in leefbaarheid
Veere is een prachtig gebied om te wonen en te werken. Niet voor niets komen veel toeristen op bezoek. Dat komt vooral door de kwaliteit van onze omgeving. Dat mensen hier graag wonen en toeristen hier graag komen, daar staan wij voor!
Ondanks de korte bestuursperiode van 2 jaar zijn er door de gemeente Veere een groot aantal maatregelen genomen om het mooie van Veere te behouden en te versterken. Veel doelstellingen uit het Hoofdlijnenprogramma zijn bereikt of staan in de steigers.
We hebben de financiële uitdagingen van de afgelopen jaren in goede banen weten te leiden. Veere heeft een financieel gezonde positie. Natuurlijk komen er weer nieuwe uitdagingen op ons pad. Maar er zijn volop kansen en mogelijkheden om hiermee aan de slag te gaan.
In deze begroting blikken we terug op wat we deze bestuursperiode hebben gedaan en blikken vooruit op 2022. Ook beschrijven we welke uitdagingen en kansen er zijn in de periode daarna.
Terugblik op de afgelopen 2 jaar en vooruitblik 2022
Corona
De samenleving is door corona afgelopen anderhalf jaar zwaar op de proef gesteld. Het sociale maar ook economische leven kwam door corona voor een deel tot stilstand. Dankzij het aanpassingsvermogen van burgers en bedrijven, steunmaatregelen en het vaccinatieprogramma verwachten we een spoedig herstel van de economie in 2022. Deze gunstige ontwikkeling zegt niets over individuele levens. Voor sommigen is er groot persoonlijk leed en laat de pandemie diepe sporen na.
Maatschappelijke voorzieningen; nieuwe schoolgebouwen, dorpshuizen, gymzalen, zwembad en sportvelden
We zijn gestart om een aantal van onze maatschappelijke voorzieningen te verbeteren. Duurzame schoolgebouwen waarin het gezond en fijn is om te leren en werken. Dit leidt tot een hoger leerrendement en minder ziekteverzuim. Samen met de betrokken partijen maken we de plannen.
Het opknappen, verbouwen en vernieuwen van de maatschappelijke voorzieningen is niet alleen belangrijk voor onze inwoners. Ook voor ondernemers is het belangrijk dat er voor hun werknemers een fijn vestigingsklimaat is. Dat zorgt ervoor dat jonge mensen graag in Veere wonen én werken! Deze investeringen betekenen ook werk voor ondernemers.
De realisatie vindt plaats in fasen, want het kost veel tijd en geld. Het geld voor de eerste fase is beschikbaar; we hebben een lening afgesloten tegen een zeer lage rente. Dankzij de lagere rente dan in de oorspronkelijke budgetten, vangen we tegenvallers op en sparen voor de 2e fase van het project. Met deze lening kunnen we de komende jaren voor Westkapelle, Aagtekerke, Oostkapelle en Serooskerke investeren in 5 nieuwe scholen, 4 sportaccommodaties, 4 dorpshuizen, 1 zwembad en sportvelden.
We gaan voortvarend verder, zodat daar binnenkort prachtige voorzieningen staan voor onze inwoners!
Sociaal Domein
We bezuinigen ondanks de stijgende kosten niet op zorg. Want we vinden het belangrijk dat ouderen en jongeren die zorg nodig hebben, de juiste zorg krijgen.
De kosten voor deze zorg stijgen echter zo hard, dat dit zorgt voor een grote financiële uitdaging. Ook andere gemeenten hebben te maken met dit probleem.
Gelukkig heeft het Rijk structureel meer geld beschikbaar gesteld. Genoeg voor 2022. En ook fors meer voor de jaren daarna. Tegelijkertijd zullen gemeenten aan de slag moeten om de steeds maar stijgende kosten te beperken. Door meer in te zetten op bijvoorbeeld preventie en vroegsignalering van de nodige zorg, kunnen sommige kosten voorkomen worden. Verder nemen we aan dat de regels betreffende huishoudelijke hulp gaan veranderen, zodat de kosten voor de gemeenten omlaag kunnen. We verwachten dat het Rijk de landelijke regelgeving voor het Sociaal Domein gaat aanpassen.
Vanaf 1 januari 2020 heeft de gemeente Veere een eigen toegang voor Wmo en Jeugdzorg. In 2020 zijn achterstanden vanuit de oude toegang (Porthos) weggewerkt. De toegang kende geen wachtlijsten afgelopen 2 jaar. Mede doordat we onze cliënten goed kenden zijn er geen grote crisissen bij hen ontstaan tijdens corona. De toegang functioneerde goed.
We hebben geïnvesteerd in preventieve sociale voorzieningen. Denk hierbij aan de Praktijkondersteuner Huisartsen, dementievriendelijk Veere en de Onafhankelijke Cliëntondersteuning. Dit soort voorzieningen zijn belangrijk voor het welzijn van onze inwoners. Ook hielpen dergelijke voorzieningen om de druk op de Wmo en Jeugdzorg te verminderen. In 2022 gaat we hiermee door.
Welzijn
Voor het welzijn in onze samenleving zijn vrijwilligers en mantelzorgers essentieel. Zij houden bijvoorbeeld de clubs, verenigingen of burenhulp in stand. Maar ze spelen ook een belangrijke rol in het verbeteren van bijvoorbeeld de onafhankelijke cliëntondersteuning voor mensen die een zorgvraag hebben. Stichting Manteling en Welzijn Veere ondersteunen en ontlasten mantelzorgers en vrijwilligers waar mogelijk. Vrijwilligers en mantelzorgers worden jaarlijks door hen in het zonnetje gezet, met een waardering. De gemeente Veere faciliteert en subsidieert deze organisaties om dit belangrijke werk voor onze inwoners te kunnen blijven doen.
Wonen
We willen het landschappelijke karakter van Veere behouden. Daarom proberen we dat niet alles wordt volgebouwd. Tegelijkertijd zien we dat veel mensen een woning zoeken. Bij nieuwe plannen sturen we actief op levensloopbestendige woningen. Zodat voor senioren en starters op de woningmarkt betaalbare woningen beschikbaar komen. In 2021 is in kaart gebracht op welke locaties woningbouw realiseerbaar is.
Samen met Zeeuwland wordt gewerkt aan het realiseren van betaalbare koopwoningen binnen een constructie die borgt dat ze ook bij wederverkoop betaalbaar blijven voor onze eigen inwoners. We willen met de bouw van de eerste woningen met deze constructie starten in 2022.En we onderzoeken of en flexwonen (tijdelijk wonen) een oplossing kan zijn om de Veerse woningmarkt in balans te krijgen.
Ook kijken we hoe we overlast en druk op beschikbare woonruimte door recreatieve verhuur binnen de kernen kunnen terugdringen.
Balans leefbaarheid en toerisme
Voorheen mochten er in een historische schuur of boerderij nog zes appartementen worden gevestigd. In totaal zijn de laatste veertien jaar vergunningen verleend voor 126 appartementen in het buitengebied. Op een aantal bedrijven met appartementen, drijft de exploitant ook een minicamping en verhuurt hij nog kamers en een zomerwoning.
We hebben de regels hiervoor aangepast. Op een perceel mogen in een schuur niet meer dan twee appartementen gerealiseerd worden of aanwezig zijn, tenzij er sprake is van een rijksmonument of een cultuurhistorisch waardevol pand. In 2022 werken we aan de regeling voor recreatieappartementen boven detailhandel en horeca.
De vraag naar tweede woningen is groot want Veere is een aantrekkelijke gemeente om te recreëren. In alle 13 kernen is het niet toegestaan een woning te gaan gebruiken als tweede woning. Per 1 januari 2021 ook niet in de centrumgebieden van onze kernen. Voor de centrumgebieden geldt een overgangsregeling zodat de huidige eigenaren de tijd hebben om zich aan te passen aan de nieuwe situatie.
De gemeente wil met het tweede woningbeleid ervoor zorgen dat er voldoende woningen beschikbaar blijven voor permanente bewoning.
Klimaat
Het klimaat verandert met als gevolg dat er steeds vaker sprake is van wateroverlast. We proberen dat op te lossen binnen de mogelijkheden die we hebben. Soms met ingrijpende maatregelen, zoals op het Oranjeplein in Zoutelande. Daar leggen we in 2022 een speciaal riool aan voor regenwater. Soms met kleinere maatregelen zoals initiatieven die verstening terugdringen.
Met het planten van bomen dragen we bij aan het verbeteren van de biodiversiteit, zorgen we voor schaduw, binden we CO2 en versterken we de groene uitstraling van onze kernen. Grote bomen hebben veel waarde voor insecten, produceren door hun grote bladmassa veel zuurstof en geven veel schaduw. Hierdoor zijn bomen waardevol en willen we ze behouden. Dit kost extra inzet en geld.
Een natuurlijke groene omgeving is prettig. Daarom investeren we ook in extra bomen, bloembakken, mooiere dorpsentrees en in bijvoorbeeld vlindertuinen. Ook in 2022 gaan we verder met het planten van bomen en het vergroenen van de openbare ruimte.
De gemeente wil met een op te richten Duurzaamheidsfonds geld beschikbaar hebben voor mooie duurzame initiatieven: zoals bijvoorbeeld betere isolatie van woningen en duurzame energieopwekking. In de jaren 2022 tot en met 2024 storten we in dit fonds per jaar € 300.000. Vanaf 2025 is een storting voorzien van € 100.000 per jaar.
We zijn ons ervan bewust dat de komende jaren klimaatbeleid nodig is om de klimaatdoelen te halen. Dit vraagt om een slagvaardige aanpak. Voor het oplossen van het energievraagstuk sluiten we aan bij subsidiemogelijkheden en regionale en landelijke ontwikkelingen.
Het kabinet kondigde op Prinsjesdag 2021 aan dat er meer geld komt voor de aanpak van klimaatverandering. Bijvoorbeeld voor vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. En door subsidies beschikbaar te stellen voor verduurzaming van woningen en infrastructuur. Het gaat om voorgenomen beleid. De Eerste en Tweede Kamer moeten de plannen van het kabinet nog goedkeuren.
Parkeren en verkeer
We proberen het steeds toenemende verkeer in goede banen te leiden. En de parkeeroverlast in de kernen te verminderen. We willen dat geparkeerde auto’s en zoekverkeer minder het straatbeeld domineren, zodat het leefklimaat verder toeneemt en het fijn is om te wonen en te flaneren. Dat doen we met het nieuwe parkeerbeleid. Het aantal betaald parkeerplaatsen op het Oranjeplein in Veere en in het centrum van Domburg neemt verder af, zodat zoekverkeer ook afneemt. Er komt meer ruimte voor de fiets. In 2022 richten we de Duinweg in Zoutelande en de Fort den Haakweg Vrouwenpolder opnieuw in, zodat het verblijfsgebied aan kwaliteit wint. Het parkeerterrein aan de Nieuwstraat in Zoutelande is voor het nieuwe toeristenseizoen van 2022 klaar. Ook het parkeerterrein aan de Bucksweg krijgt een update. Ook deze investeringen betekenen werk voor ondernemers!
Samen met de provincie en het waterschap werken we aan oplossingen voor de grote infrastructurele vraagstukken, zoals bijvoorbeeld de verkeersdruk in Grijpskerke.
Afval
In 2022 voeren we het afval heffingssysteem Diftar in. Als je minder huishoudelijk restafval aanbiedt betaal je minder. Luiers zamelen we apart in. Met Diftar stimuleren we betere afvalscheiding en het verminderen van huishoudelijk restafval. Zo helpen we het milieu en geven we een betere aarde door aan onze kinderen.
Cultuur
Kunst en cultuur zijn belangrijk voor inwoners en toeristen. Door het toeristisch gastheerschap in de vorm van informatiepunten in het Veers Museum en het Marie Tak van Poortvlietmuseum een plaats te geven, bieden we een warme ontvangst aan toeristen op plaatsen die inspireren. In 2022 werken we dit concept verder uit zodat meer inspiratiepunten onze cultuur onder de aandacht brengen en onze gasten wegwijs maken in onze gemeente.
De Wenckebachbeelden van het Stadhuis in Veere gaan we vernieuwen. In de Grote Kerk Veere komen in 2022 de oude beelden met nieuwe technieken ‘tot leven’ om de historie van Veere vertellen. De Grote Kerk Veere biedt verder, mede door onze ondersteuning, een mooi jaarlijks programma met daarin nationale- en internationale artiesten en kunstenaars van formaat.
We zijn er trots op wat inwoners en toeristen allemaal in onze plattelandsgemeente kunnen beleven! Dit is belangrijk voor ons toeristisch product en voor de ondernemers die hiervan afhankelijk zijn.
In Gapinge is op 31 augustus 2021 het kunstwerk “De dans van de molenaarsdochters” van Elisabet Stienstra geplaatst. Na een selectieprocedure, waarbij de gemeente samenwerkte met de Kunstadviescommissie, kreeg dit kunstwerk de meeste stemmen van de inwoners. Voor de dorpen waar nog geen kunstwerk is, is geld beschikbaar.
Toen bleek dat de Shermantank in Westkapelle in slechte staat was en de inwoners aan de bel trokken om de Tank te restaureren is door de gemeente actie ondernomen en geld beschikbaar gesteld. De tank is van historisch belang en moet behouden blijven. Het Bevrijdingsmuseum Nieuwdorp heeft de restauratie op zich genomen. De materiaalkosten zijn door de gemeente betaald. Eind 2021 staat de tank weer als nieuw op de dijk en vanaf 2022 zal het jaarlijks onderhoud gepleegd worden door onder andere het Polderhuis Westkapelle. Het is fantastisch wat je samen kunt bereiken!
Cultureel erfgoed
We proberen op allerlei gebied onze cultuur historische panden te beschermen. Deze panden staan op een lijst. Deze lijst gaan we aanvullen met de panden en objecten uit de Wederopbouwperiode. Ook onderzoeken we of er nog meer panden op de lijst thuishoren.
In 2021 zijn we begonnen met het opstellen van een kerkenvisie. We willen hiermee leegstand van kerkgebouwen voorkomen door ze een toekomstbestendige functie te geven. Ook behouden we hiermee deze, hoofdzakelijk, Rijksmonumenten in Veere.
Onderwijs
De belangrijkste ontwikkeling op het gebied van onderwijs is de bouw van 5 nieuwe scholen. Wij willen de best mogelijke schoolgebouwen. Zie hiervoor de paragraaf Maatschappelijke Voorzieningen.
Daarnaast hebben we aandacht voor de onderwijsachterstanden die zijn ontstaan door de coronacrisis. Samen met de scholen zoeken we naar oplossingen hoe we deze achterstanden kunnen wegwerken. Hiervoor is geld beschikbaar.
Sport
Op het gebied van sport is de belangrijkste ontwikkeling de bouw en renovatie van de sportvoorzieningen in de 4 kernen. Zie hiervoor de paragraaf Maatschappelijke Voorzieningen.
In Domburg is in 2021 een pumptrackbaan gerealiseerd met een regionaal karakter. We zien dat kinderen van heinde en verre komen om hier met veel plezier gebruik van te maken. Een kwaliteitsimpuls in het aanbod van sport- en beweegactiviteiten voor inwoners en toeristen van jong tot oud.
We willen in 2022 in onze gemeente uitdagende, avontuurlijk en natuurlijk speelruimtes ontwikkelen. Dit biedt kinderen de mogelijkheid om te klimmen en te klauteren op onder andere natuurlijke elementen. We stimuleren daarmee meer speelmogelijkheden.
We investeren in alle sportverenigingen omdat we sport belangrijk vinden. Van bridgeclubs tot voetbalverenigingen en ringrijverenigingen. Dat blijven we doen ook in 2022 en daarna. We investeren ook in een buurtsportcoach die zich inzet voor de groep 18 jaar en ouder om mensen te stimuleren te bewegen. En in een combinatiefunctionaris onderwijs en sport die zorgt voor bewegingsonderwijs in het lager onderwijs.
Daarnaast ondersteunen we sportevenementen zoals de Zeeland Regatta, de Kustmarathon en het Nederlands Kampioenschap Surf.
Investeringen in kwaliteit van onze omgeving
Nergens in Nederland schijnt de zon zo vaak en lang als op Walcheren. En overal ben je binnen 15 minuten aan zee. De zandstranden zijn niet voor niets dé trekpleister voor toeristen. Vanaf 2022 geven we meer geld uit aan het schoonmaken van de stranden, de strandwachten, enzovoort. Ook reserveren we geld voor het ophogen van de stranden. Zodat we met zijn allen van de stranden kunnen blijven genieten. Dat is goed voor onze inwoners maar ook voor de toeristen en de ondernemers die afhankelijk zijn van een goed toeristisch product. We investeren ook in de totaalbeleving van de kust; nieuwe toiletunits langs de kust, mooie parkeerterreinen, duinovergangen, douches en bijvoorbeeld gescheiden afvalinzameling op de stranden.
In 2022 richten we de strandopgang Oranjezon opnieuw in. Dit wordt een zogenaamde ‘beleefroute’. Met rustpunten, meer openheid en een voetgangersbrug. Bezoekers worden met educatie/belevingselementen gewezen op de aanwezige, voor dit gebied unieke natuur-. landschaps-, en cultuurhistorische waarden. Inwoners en toeristen krijgen hiermee een grotere beleving van de natuur.
Periode na 2022
Uitdagingen
Veere staat voor een aantal uitdagingen met forse financiële gevolgen. Deze uitdagingen zijn gevolg van allerlei ontwikkelingen: groei toerisme, toename verkeersdrukte, ingewikkelde jeugdzorg, vergrijzing, klimaatveranderingen, wetswijzigingen zoals de omgevingswet, enzovoort.
Daarnaast is het noodzakelijk om verbeteringen door te voeren om de gemeentelijke organisatie gereed te maken voor de toekomst, denk bijvoorbeeld aan investeringen op het gebied van ICT.
Het totaal van de uitdagingen moet passen binnen de financiële ruimte. Dit betekent dat er keuzes gemaakt moeten worden. Voor de begroting 2022 doet het college een voorstel. Voor de periode na 2022 zijn de keuzes aan de nieuwe raad en het nieuwe college. We verwachten nieuwe uitdagingen op de terreinen: Organisatie (Ruimtelijke Ordening), ICT, Sociaal Domein, Omgevingswet, Duurzaamheid en Verkeer.
Kansen
Hoe en in welke mate met bovengenoemde uitdagingen wordt omgegaan laten we aan het nieuwe college. Vastgesteld kan worden dat er kansen en mogelijkheden genoeg zijn om hiermee aan de slag te gaan!
Begroting 2022 is sluitend
We presenteren een sluitende begroting voor 2022. Het financiële beeld is verbeterd ten opzichte van het voorjaar. Dit komt omdat we geld krijgen van het Rijk voor de tekorten in de Jeugdzorg en de uitkering uit het gemeentefonds hoger is.
We moeten hierin wel een nuance aanbrengen. Op het gebied van Jeugdzorg weten we niet hoe dit gaat ontwikkelen. Wel verwachten we dat er van het Rijk meer geld komt.
Op dit moment kunnen we 75% van het extra Rijksgeld dat we krijgen structureel opnemen in de jaren daarna. Het kan zijn dat het Rijk meer geeft. Ook de regelgeving, de gemeentelijke taken, kunnen veranderen. Ondanks de grote onzekerheden moeten en blijven we ervoor zorgen dat de mensen die zorg nodig hebben, de juiste zorg krijgen.
Een andere onzekerheid is de herverdeling van het Gemeentefonds. Momenteel wordt onderzocht hoe het Gemeentefonds opnieuw kan worden verdeeld. We rekenen met de cijfers die nu vanuit het Rijk bekend zijn. Dat kan dus meer of minder worden met een afwijking van enkele tonnen. De invoering van de nieuwe verdeling van het Gemeentefonds staat gepland voor 2023.
Woonlasten
De aanslag gemeentelijke belastingen bestaat in het algemeen uit de onroerende
zaakbelastingen(OZB), de rioolheffing en de afvalstoffenheffing. De raad heeft vorig jaar
besloten om de OZB extra te verhogen met 5% in 2022. De financiële positie is nu dusdanig, dat we deze verhoging een jaar kunnen uitstellen. Voor 2022 volstaat een inflatieverhoging van 1,2%.
Voor de afvalstoffenheffing kunnen we volstaan met de inflatieverhoging van 1,2%. Na de invoering van Diftar hebben bewoners zelf invloed op een deel van de afvalstoffen-heffing. Dit is afhankelijk van hoe goed je afval scheidt.
De rioolheffing voor 2022 blijft gelijk aan vorig jaar.
De gemeente Veere behoort hiermee, ook in 2022, tot een van de goedkoopste gemeenten in Zeeland.
De financiële positie
In het Financieel Perspectief 2022-2025 is de basis gelegd voor deze begroting.
Financieel gezond zijn baseren we op eerder door de raad afgesproken uitgangspunten. Dit betekent dat we met de financiële kengetallen binnen de norm willen blijven en gaan voor een structureel sluitende meerjarenraming.
Hieronder presenteren we de financiële positie met een actualisatie van de tabel uit het Financieel Perspectief. Er is sprake van een sluitende begroting 2022 en een sluitende meerjarenraming voor 2023-2025.
De financiële ruimte (1 t/m 5), de uitdagingen (A t/m H) en het saldo Financieel Perspectief (I-II) zijn gepresenteerd in het Financieel Perspectief en ongewijzigd verwerkt in de begroting 2022.
Na het vaststellen van het Financieel Perspectief zijn de volgende wijzigingen verwerkt.
- We verwerken de wijzigingen in bijdragen aan enkele gemeenschappelijke regelingen volgens de begroting 2022 (Zeeuws Archief, Zeeuwse Muziekschool en GGD).
- De algemene uitkering uit het Gemeentefonds wijzigt door:
- De uitkomst van de Meicirculaire 2021;
- Recente informatie over de herverdeling;
- Compensatie voor de tekorten in de Jeugdzorg;
- De uitkomst van de Septembercirculaire 2021.
- We verwerken de indexering in verband met de vastgestelde verordening onder-wijshuisvesting in de begroting (investeringsbedragen en kapitaallasten) voor huisvesting onderwijs.
- Als indexering voor de loonkosten is aanvankelijk voor 2022 0,6% als uitgangspunt genomen. Tot op heden is er nog geen duidelijkheid over de CAO gemeenten voor 2021 (en ook 2022). Wel is er een stijging van de pensioenpremie aangekondigd door het pensioenfonds. Gelet op de prognose van het Centraal Planbureau voor 2022 en de uitgangspunten die het Rijk hanteert voor de eigen begroting gaan we uit van een loonkostenstijging van 3,1%.
- Bij de behandeling van het Financieel Perspectief is een motie ‘geld voor duurzaamheid’ aangenomen. Die motie verzoekt het college om in de begroting 2022 uit te gaan van een storting van € 300.000 per jaar in de eerste 3 jaar (2022 tot en met 2024) en het geld dat extra nodig is te dekken uit incidentele middelen in de begroting. Dit betekent dat er, ten opzichte van wat er nu in de begroting zit, er € 400.000 extra nodig is, te weten € 100.000 in 2022, € 100.000 in 2023 en € 200.000 in 2024. De begroting biedt in de jaren 2022 tot en met 2024 ruimte om deze motie op te volgen.
- Om het beleid in de begroting 2022 uit te kunnen voeren zijn er enkele knelpunten in de personele capaciteit. Deze knelpunten kunnen we voor een deel dekken uit bestaande budgetten. Er resteert per saldo een bedrag van € 280.000 dat we uit het begrotingssaldo 2022 willen dekken.
- De financiële positie in de begroting 2022 is dusdanig dat we de voorgenomen extra verhoging van de OZB met 5% in 2022 met één jaar uitstellen.
- De begroting 2022 biedt ruimte om een reservering op te nemen voor uitdagingen, knelpunten en risico’s. Voor de verschillende uitdagingen die op ons afkomen (o.a. Omgevingswet) verwijzen we naar het Financieel Perspectief. Daarnaast zien we een risico in de ontwikkeling van de inflatie. De stijging van de prijzen is op dit moment hoger dan waarmee is gerekend in de begroting. Over de periode 2022 tot en met 2025 reserveren we afgerond € 900.000 in de algemene reserve.
Reservepositie
In het Financieel Perspectief gaven we al aan dat we een relatief gering nadeel hebben ondervonden van de coronacrisis en de beperkende maatregelen. De algemene reserve blijft constant ruim boven de ondergrens van € 10 miljoen. Hiermee kunnen we de risico’s tijdelijk opvangen, niet structureel.
