Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen | Jaarverslag 2024

Inleiding

In de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen geven we aan hoe we omgaan met het beheren van onze kapitaalgoederen. Kapitaalgoederen zijn objecten als wegen, bomen, bruggen, lichtmasten, gebouwen, riolering etc. We noemen het kapitaalgoederen omdat er veel van het vermogen, of met een ander woord kapitaal, van de gemeente inzit.

Voor alle kapitaalgoederen stellen we beheerplannen op. Deze plannen actualiseren we iedere 5 tot 10 jaar, afhankelijk van het soort kapitaalgoed.

In die beheerplannen geven we een antwoord op de volgende vragen:
* Wat moeten we beheren? We noemen dat in vaktermen het areaal.
* Op welk niveau gaan we beheren? Of, met andere woorden: hoe netjes moet het er uit
zien?
* Welke maatregelen zijn daarvoor nodig?
* Hoeveel gaat dat dan kosten?

In deze paragraaf geven we per soort kapitaalgoed een toelichting op het beheerplan. In de toelichting staan de belangrijkste beheerdoelen en de actualiteit van het beheerplan.
Ook geven we aan welke ontwikkelingen er spelen.

Per beheerplan geven we aan welke middelen de gemeente in 2024 heeft ingezet voor de uitvoering (zowel in de exploitatie als in investeringen). Alle investeringen die voortkomen uit het lopende beheerplan nemen we in deze paragraaf op. Als er gedurende 2024 wijzigingen zijn geweest op het beheerplan, omdat we doelen niet halen of omdat zich onverwachte zaken voordoen, dan rapporteren we dat in het betreffende programma.

Overzicht beheerplannen

Beleidsterrein	Looptijd Beheerplan	Datumbesluitvorming beheerplan	Herziening/ Evaluatie
Duingebiedvoorzieningen	2024-2028	Vaststelling juli 2023	2028
Gebouwen	2024-2027	Vaststelling november 2023	2027
Groen	2024-2028	Vaststelling juli 2023	2028
Openbare verlichting	2024-2028	Vaststelling juli 2023	2028
Riolering	2024-2028	Vaststelling november 2023	2028
Stadshaven Veere	2024-2028	Vaststelling juli 2023	2028
Wegen	2024-2028	Vaststelling september 2023	2028
Civieltechnische kunstwerken	2024-2028	Vaststelling juli 2023	2028

Tabel: Overzicht beheerplannen

Algemene beheerdoelen Openbare Ruimte
Met de term openbare ruimte bedoelen we de buitenruimte in kernen die voor iedereen vrij toegankelijk is. Die ruimte bestaat uit diverse elementen, zoals parken en plantsoenen, wegen, stoepen, parkeerplaatsen, lichtmasten, bruggen, gebouwen etc. De beheerplannen die betrekking hebben op de openbare ruimte zijn:

1. Groen
2. Wegen
3. Openbare verlichting
4. Civieltechnische kunstwerken

5. Gebouwen beheer
6. Riolering

7. Duingebied
8. Stadshaven Veere

Alle data over beheer van onze “assets”, zoals we de bovengenoemde elementen ook wel noemen, beheren we in een digitaal systeem. Dit is een geïntegreerd programma waarin alle assets zijn opgenomen.

Voor de inwoners zijn de diverse onderdelen minder relevant. Zij kijken veel meer naar hun omgeving als geheel. We formuleren daarom voor het uiterlijk aanzien van de hele openbare ruimte ook een algemeen beheerdoel. We gebruiken hiervoor de Kwaliteitscatalogus Veere die is gebaseerd op de landelijke meetlat van het CROW. De Kwaliteitscatalogus Veere varieert van A (uitstekend) tot D (slecht).

In 2021 stelden we een Integrale beheervisie Openbare Ruimte (IVOR) vast. Deze visie is gebruikt als kapstok voor de actualisatie van de diverse beheerplannen. Hierin zijn 5 zones benoemd, in het Beleidsplan Groen 2023-2031 benoemden we nog 2 extra zones. In het Beheerplan Groen is vastgelegd welke kwaliteitsniveaus we als beheerdoel aanhouden. Dat beheerniveau hebben we de Veerse Ambitie genoemd.

Groen
Actualiteit van het beheerplan
Het Beleidsplan Groen (2023-2031) en het Beheerplan Groen (2024-2028) zijn juli 2023 door de raad vastgesteld.

Het plan bestaat uit een visie en een beheer deel. In de visie vragen we onder andere meer aandacht voor thema’s als biodiversiteit, duurzaamheid, burgerparticipatie en de daarbij behorende ambities en kosten. In het beheerplan wordt een analyse gegeven van het huidige areaal en de kosten voor het onderhoud. Ook wordt aangegeven hoe we om willen gaan met groen als kapitaal en de daarbij behorende manier van begroten.

Beheerdoelen
In het plan gaan we uit van de kwaliteitsniveaus zoals vastgesteld in de Kwaliteitscatalogus Veere en de in 2021 opgestelde Integrale Visie voor de Openbare Ruimte.

Maatregelen
Medewerkers van de gemeente en aannemers onderhouden dagelijks het groen. In de winter en het voorjaar voeren we groot onderhoud uit. Bosplantsoen dunnen we dan uit en bomen snoeien we. Versleten bomen en groenvakken vervangen we met oog voor het gebruik, biodiversiteit en duurzaamheid. We combineren deze werkzaamheden zoveel mogelijk met andere werkzaamheden, zoals wegonderhoud en rioolvervanging.

Ontwikkelingen
De klimaatproblematiek raakt ook het openbare groen. Door aanhoudende droogte is het van belang te kiezen voor de juiste soorten. Investeren in water geven en vroeg uitvoeren van plantwerk zijn maatregelen die kunnen bijdragen aan het goed aanslaan van beplanting. De keuze voor klimaat adaptieve beplanting is een thema in het groenbeleidsplan. Door stijgende temperaturen zullen we steeds meer te maken krijgen met nieuwe en soms invasieve soorten beplanting en dieren. Sommige nieuwe soorten lijken hier zich goed te voelen door de stijgende temperatuur. Dit kan een bedreiging vormen voor de lokale flora en fauna. Hier zullen we ons op moeten voorbereiden.

In het groen beleids- en beheerplan geven we aandacht aan thema’s als duurzaamheid en biodiversiteit. Deze onderwerpen zijn de afgelopen jaren steeds actueler geworden. In de dagelijkse praktijk pakken we deze thema’s wel mee. We gebruiken geen chemische bestrijdingsmiddelen of kunstmest. Bij de keuze van planten kijken we ook naar de meerwaarde voor insecten.

Resultaten
De kwaliteit die afgesproken is aan begin van 2024 is op nagenoeg alle facetten behaald. Zo hebben we ingezet op het vergroenen van het straatbeeld en hebben we de lokale biodiversiteit versterkt. Door het aanplanten van veelal en streekeigen boom- en plantsoorten hebben we gezorgd voor een verbeterde biodiversiteit. Hier gaan we in de toekomst mee door. Tevens vormen we intensief gemaaid gras om naar extensief bloemenmengsel. Hiermee versterken we de biodiversiteit. We hebben 40.000 m² intensief gras omgevormd naar bloemenberm, ca. 8% van het totale areaal. Ook dit zetten we gestaag voort.

Verder hebben we stappen gemaakt in de bestrijding van exoten, zoals de Japanse duizendknoop. Dit resulteerde in een afname van deze soort op diverse plekken in de gemeente. Omdat deze soort hardnekkig is en op andere plekken de kop op doet, zullen we dit in de toekomst voortzetten.

Openbaar groen	Begroting 2024	Begroting na wijziging 2024	Rekening 2024
Exploitatiebedragen	2709	2585	2730

Tabel: Groenbeheerplan (bedragen x € 1.000)

Wegen
Actualiteit van het beheerplan
September 2023 stelde de gemeenteraad het beheerplan wegen 2024-2028 vast.

Beheerdoelen
We beheren op het standaard ambitieniveau volgens de CROW ‘niveau B’. In het plan zijn keuzes gemaakt ten aanzien van het ambitieniveau. We maken daarbij gebruik van de CROW methode “rationeel wegbeheer”. Deze methode kent vijf categorieën; A+ (nieuw), A (goed), B (voldoende), C (binnen 2 jaar ingrijpen), D (achterstallig onderhoud).

Maatregelen
Op basis van het beheerplan is groot onderhoud uitgevoerd volgens de vervangingsplanning wegen. In dit programma houden we niet alleen rekening met de toestand van de weg, maar kijken we ook naar de riolering, het groen, verkeer, etc. Daarnaast is klein onderhoud uitgevoerd.

Ontwikkelingen
Door de grote opgave van de nutsbedrijven is een goede samenwerking met de nutsbedrijven steeds belangrijker. Samen met de nutsbedrijven proberen we het groot onderhoud aan wegen, riolering en nutsvoorzieningen voor de lange termijn te plannen en tijdig af te stemmen. Hierdoor bereiken we een optimaal resultaat.

Resultaten
Door uitvoeren van klein onderhoud zijn vele kleine schades aan wegen en trottoirs hersteld. In 2024 is er groot onderhoud gestart of uitgevoerd aan het Europaplein en omgeving in Westkapelle, Noordstraat en omgeving Zoutelande, Dorpsplein Koudekerke, Duinenburg Domburg, Bastion Veere, Veerseweg Veere, Schooneveld Dishoek en Nolleplaatlaan Dishoek. Daarnaast is er asfaltonderhoud uitgevoerd.

Wegbeheerplan	Begroting 2024	Begroting na wijziging 2024	Rekening 2024
Exploitatiebedragen	1.748	1.748	1.808

Tabel: Wegbeheerplan (bedragen x € 1.000)

Openbare verlichting
Actualiteit van het beheerplan
Juli 2023 stelde de gemeenteraad beheerplan openbare verlichting 2024-2028.

Beheerdoelen
We vervangen het resterende deel van de conventionele verlichting voor LED-armaturen. Hiermee versnellen we de verduurzaming van onze openbare verlichting.

Maatregelen
Het beheer en onderhoud van de openbare verlichting kopen we als Zeeuwse overheden gezamenlijk in. Op basis van het beheerplan stellen we ieder jaar een uitvoeringsprogramma op. We stemmen de uitvoering zoveel mogelijk af op andere onderhoudswerkzaamheden.

Ontwikkelingen
In 2018 is er beleid vastgesteld voor licht en donker. Hier is in het nieuwe beheerplan rekening mee gehouden. De technische ontwikkelingen bij openbare verlichting gaan snel. Hier proberen we zo veel mogelijk op in te spelen.

Resultaten
Het aandeel energiezuinige LED-verlichting is op 1 januari 2025 78% van in totaal 5285 armaturen. Begin 2024 was 77% van de openbare verlichting uitgevoerd in LED.

Openbare verlichting	Begroting 2024	Begroting na wijziging 2024	Rekening 2024
Investeringsbedragen	187	187	186
Investeringsbedragen oude jaren			87

Tabel: Beheerplan openbare verlichting (bedragen x € 1.000)

Civieltechnische kunstwerken
Actualiteit van het beheerplan
Juli 2023 stelde de gemeenteraad het beheerplan civiele kunstwerken 2024-2028 vast.

Beheerdoelen
De doelstelling van het plan is om achterstallig onderhoud te voorkomen. Tweejaarlijks inspecteren we alle kunstwerken en werken we het schades en achterstallig onderhoud weg. Grotere vervangings- of onderhoudsmaatregelen die we niet binnen het onderhoudsbudget kunnen oplossen, nemen we apart op in de begroting.

Maatregelen
Bij het onderhoud van kunstwerken kennen we 3 soorten onderhoud. Als een kunstwerk aan het einde van zijn levensduur is, voeren we of een renovatie uit of we vervangen het hele kunstwerk. Dit laatste noemen we vervangingsonderhoud. Verder voeren we jaarlijks regulier onderhoud uit op basis van een inspectie. En klein onderhoud op basis van meldingen.

Ontwikkelingen
De afgelopen tijd is de detaillering van trappen verder ontwikkeld. Met als doel een zo duurzaam mogelijk ontwerp te realiseren. Een trap wat met minimaal onderhoud een zo lang mogelijke levensduur heeft. Ook maken we steeds vaker gebruik van hergebruikt hardhout.

Resultaten
Het onderhoud aan de kunstwerken is conform planning uitgevoerd. Het achterstallig onderhoud is volledig weggewerkt. Het areaal is opgenomen in de nieuwe beheersoftware.

Civieltechnische kunstwerken	Begroting 2024	Begroting na wijziging 2024	Rekening 2024
Stand voorziening per 1-1	106	106	106
Storting in voorziening	48	48	48
Uitgaven	48	48	44
Stand voorziening per 31-12	106	106	110

Tabel: Beheerplan civieltechnische kunstwerken (bedragen x € 1.000)

Gebouwenbeheer
Actualiteit van het beheerplan
In 2023 is het beheerplan geactualiseerd, het nieuwe beheerplan is in november 2023 vastgesteld door de raad. Voor de uitvoering hiervan zijn in de begroting voldoende financiële middelen beschikbaar.

Beheerdoelen
Alle onderhoudswerkzaamheden aan de gemeentelijke gebouwen doen we op basis van het ‘Beheerplan onderhoud gebouwd vastgoed’. In het beheerplan staan alle bestaande gemeentelijke gebouwen. Per gebouw is bepaald wat de onderhoudsstrategie is en is een aanname gedaan voor de exploitatietermijn.

Maatregelen
Bij het onderhoud van gebouwen kennen we meerdere opties:

Preventief onderhoud is het periodiek inspecteren, reinigen en vervangen van onderdelen voordat deze defect raken. Hierdoor voorkomen we vroegtijdige slijtage en onverwachte storingen.
Correctief onderhoud is het repareren of vervangen van onderdelen nadat deze defect zijn geraakt. Dit is vaak duurder en kost meer tijd dan preventief onderhoud omdat de problemen al zijn ontstaan. Het is daarom belangrijk om preventief onderhoud uit te voeren om de kans op correctief onderhoud te minimaliseren.
Predictief onderhoud is het voorspellen van onderhoud door middel van data-analyse, metingen en algemene kennis. Hierdoor is het moment van onderhoud wat nauwkeuriger bepaald en zijn kosten besparingen in de toekomst mogelijk.
Planmatig onderhoud is onderhoud dat in uitvoering komt door een vastgesteld schema, voor op basis van een meerjaren onderhoudsplan. Hierdoor is onderhoud uitvoeren op tijd en bespaar je op mogelijk hoge kosten in de toekomst.

Ontwikkelingen
Er spelen op dit moment verschillende ontwikkelingen waar wij rekening mee houden tijdens het inplannen en de uitvoering van het werk:

Maatschappelijk Vastgoed 2025 (fase 1 en fase 2)
Duurzaamheid (Routekaart) Maatschappelijk Vastgoed
Streefbeeld Maatschappelijke Accommodaties
Ontwikkeling Visie op Beheer en Exploitatie

Resultaat
Het grootste deel van de geplande onderhoudsmaatregelen is uitgevoerd volgens het beheerplan; er waren helaas onverwachte uitgaven, dit betrof het verhelpen van de stroomdippen, dit is wel opgelost. In 2024 hebben we onder andere de volgende projecten afgerond:

Vervangen personeelsingangen gemeentehuis Domburg
Renovatie toilet en douche ruimtes gemeentehuis Domburg
Binnen schilderwerk gemeentehuis Domburg
Vervangen verlichting gemeentehuis Domburg
Verduurzaming brandweerkazerne Domburg
Verduurzaming gemeentewerf Biggekerke
Vervangen gevel en dak afwerking brandweerkazerne Westkapelle
Vervangen afgekeurde roeden Molen Koudekerke

Gebouwenbeheer	Begroting 2024	Begroting na wijziging 2024	Rekening 2024
Stand voorziening per 1-1	707	707	707
Storting in voorziening	1.222	827	957
Uitgaven	1.222	979	1.495
Stand voorziening per 31-12	707	555	169

Tabel : Gebouwenbeheerplan (bedragen x € 1.000)

Riolering
Actualiteit van het beheerplan
Voor de planperiode 2024-2028 is het Water- en rioleringsprogramma (WRP) in november 2023 door de raad vastgesteld.

Beheerdoelen
Volgens de Wet milieubeheer hebben we een zorgplicht voor riolering. Het WRP geeft aan hoe we hier vorm aan geven. De belangrijkste doelen zijn:

- afvalwater en hemelwater scheiden we zoveel mogelijk;

- afvalwater in het oppervlaktewater moeten we zo veel mogelijk voorkomen;
- we verkleinen de kans op wateroverlast.

In het WRP staat ook hoe we omgaan met de (grond)waterhuishouding. De technische uitwerking vindt plaats in operationele plannen. In het WRP anticiperen we op een aantal ontwikkelingen. De belangrijkste ontwikkeling is de klimaatontwikkeling: meer kans op wateroverlast, maar ook meer perioden van droogte.

Maatregelen
Voor het onderhoud van alle elementen uit het WRP kennen we een breed pakket aan onderhoudsmaatregelen. We zorgen voor vervanging of renovatie van riolen, gemalen, drainage, etc. als ze aan het einde zijn van hun levensduur. Daarnaast voeren we regulier onderhoud uit. Bijna altijd doen we dit via uitbesteding met meerjarige contracten. Hierbij kunt u denken aan het laten reinigen van riolen en gemalen, het ledigen van kolken, etc. Klein onderhoud (zoals het verhelpen van verstoppingen en storingen) besteden we gedeeltelijk uit, maar doen we ook voor een deel met onze eigen medewerkers.

Naast onderhoud doen we ook veel aanpassingen aan het rioolstelsel. We maken het robuuster, zodat de risico’s op vervuiling en wateroverlast niet groter worden.

Ontwikkelingen
Het veranderende klimaat vraagt om een openbare ruimte die flexibeler is en minder kwetsbaar voor extreme weersomstandigheden (te droog of te nat). We moeten inspringen op deze ontwikkelingen.

Resultaten
Alle geplande werkzaamheden en investeringen zijn binnen budget uitgevoerd.

- In de Noordstraat e.o. in Zoutelande vervingen we de hoofdriolering en koppelden we hemelwater af van de gemengde riolering.

- In de Schooneveldlaan en Nolleplaatlaan in Koudekerke vervingen we de hoofdriolering.

- We reinigden en inspecteerden de helft van het rioolstelsel in Oostkapelle.

Riolering	Begroting 2024	Begroting na wijziging 2024	Rekening 2024
Investeringsbedragen	1.512	1.512	624
Investeringsbedragen oude jaren			632

Tabel: Gemeentelijke Rioleringsplan (bedragen x € 1.000)

Duingebiedvoorzieningen
Actualiteit van het beheerplan
Juli 2023 stelde de gemeenteraad het beheerplan duingebiedvoorzieningen 2024-2028 vast.

Beheerdoelen
Het beheerplan duingebiedvoorzieningen geeft richting aan het beheer en onderhoud van de openbare voorzieningen op de stranden en in het duingebied. Het betreft de duinovergangen, wandelpaden, afrasteringen, loopplanken, afvalbakken, etc. In het plan staat welke kwaliteit de voorzieningen moeten hebben, welke kosten ermee zijn gemoeid en wie wat uitvoert (gemeente of Stichting Strandexploitatie Veere).

We hanteren in dit beheerplan ook de meetlat van CROW: van A+(zeer goed) tot D (slecht). Net als in de kernen kiezen we voor niveau B (voldoende) en op in het zicht lopende locaties voor A.

Maatregelen
De SSV doet het regulier en klein onderhoud aan de voorzieningen op basis van hun inbestedingsopdracht. De gemeente vervangt en renoveert de paden en trappen.

Resultaten
De Stichting Strandexploitatie Veere heeft het dagelijkse en klein onderhoud conform afspraken uitgevoerd. Er is door de eigen organisatie groot onderhoud uitgevoerd aan de duinovergangen Zandput Vrouwenpolder en Strandweg Dishoek.

Duingebiedvoorzieningen	Begroting 2024	Begroting na wijziging 2024	Rekening 2024
Exploitatiebedragen	237	237	237

Tabel: Beheerplan duinvoorzieningen (bedragen x € 1.000)

Stadshaven Veere
Actualiteit van het beheerplan
Juli 2023 stelde de gemeenteraad het beheerplan stadshaven Veere 2024-2028 vast. Een deel van het onderhoud is via een overeenkomst ondergebracht bij de jachtclub Veere.

Beheerdoelen
We willen de historische haven bewaren en in stand houden.

Maatregelen
Alle jachthavenvoorzieningen zijn in erfpacht overgedragen aan de jachtclub. De gemeente zorgt voor de overige kades, keerwanden, etc.

Ontwikkelingen
In 2021 voerden we een uitgebreide inspectie uit van de haven. Hierbij is geconstateerd dat het Noorderhoofd (palenhoofd tegenover de Campveerse Toren) in zeer slechte staat is. In de begroting is budget opgenomen om het Noorderhoofd in 2025 te restaureren.

Resultaat
We zijn gestart met de voorbereiding van het groot onderhoud aan het Noorderhoofd in de haven van Veere.

Stadshaven Veere	Begroting 2024	Begroting na wijziging 2024	Rekening 2024
Stand voorziening per 1-1	199	199	199
Storting in voorziening	10	10	10
Uitgaven	10	10	10
Vrijval voorziening conform beheerplan	0	-142	-142
Stand voorziening per 31-12	199	57	57

Tabel: Beheerplan Stadshaven Veere (bedragen x € 1.000)